De laatste vakantiedag en we willen er het meeste van maken. Na een heerlijk ontbijtje in de zon, op het dakterras, gaan we als eerste de Saadische graven bekijken. Deze dateren uit de laat 16e eeuw (de tijd van sultan Ahmad I al-Mansur). In het mausoleum liggen ongeveer 60 koninklijke familieleden van Ahmad I al-Mansur, van de Saadi dynastie. Het gebouw bestaat uit drie kamers. Er is een hal voor een gebedsruimte en de hal met 12 zuilen. De graven zijn eenvoudige stenen, met mozaïeken bedekt en liggen in een mooie kleine tuin. Het lijken er maar een paar, maar als je beter kijkt zie je er steeds meer. Het geheel is prachtig, vooral het mooist bewerkte ‘koningsgraf’ dat in de jaren 80 is hersteld met Italiaans marmer. Het nadeel zijn ook hier de enorme hoeveelheid tourgroepen. Karin denkt weemoedig aan het vorige bezoek. Toch laten we ons niet gek maken en we wachten geduldig op een rustige blik of een gelegenheid voor een mooie foto.

Daarna wandelen we (met een koffie stop bij Café des Epices) helemaal van de ene naar de andere kant van de medina. Er is meer te zien en ook hier is Karin eerder geweest. De medersa Ali Ben Youssef, een koranschool, is gesticht in de 14e eeuw, maar kwam tot bloei in de 15e en 16e eeuw. Ruim 900 studenten studeerden hier ooit op theologische en juridische teksten. De medersa is inmiddels buiten gebruik en wordt overlopen door toeristen in plaats van studenten, maar het is nog steeds een majestueus, prachtig bewerkt pand. Het is schitterend en we bekijken in de anderhalf uur daarna elk hoekje en elk trappenhuis en we maken een enorme berg foto’s. 

Op de binnenplaats zien we een man zitten, tulband en al, die teksten in het arabisch schrijft op bewerkte kaarten, als souvenir. En daar schiet Karin van overeind: dat is leuk! We moeten even wachten, maar Martijn is geduldig en Karin kijkt de kunst bijna uit de man’s handen. Uiteindelijk is ze een tekst en een vrolijk praatje rijker en tevreden lopen we naar buiten.

Dwalend door de souk willen we nog even op zoek naar de verfsouk. We weten ‘m uiteindelijk te vinden, maar de mannen die bij de ingang staan zijn zo opdringerig (ze sleuren ons bijna naar binnen) dat we allebei tegelijk besluiten dat we dit geen goed idee vinden. We zijn stellig, wandelen door en maken iets verderop een foto van prachtige rode wol die in de zon hangt te drogen, op een dak. Dat is voldoende: de rest doen ze maar zonder ons!

Wij zoeken (en vinden) het Henna Art Café, een fijne lunchtent. Op het dakterras mogen we in de schaduw zitten (gelukkig maar, want het is warm en broeierig) en krijgen we verse sapjes en een heerlijke lunch. Na de lunch verdiept Karin zich nog een tijdje in de Henna Art (met henna versierde schrijfboekjes), maar uiteindelijk wordt ze er net blij genoeg van. 

Tijd voor nog één stop. Aan de rand van de medina ligt Le Jardin Secret (de geheime tuin). Dit coplex is pas sinds 2016 open na een jatrenlange restaurantie. Het gebouw (paleis) en de tuin zijn vierhonderd jaar oud en na een eerste verval werd het gebouw halverwege de 19e eeuw gerestaureerd en door allerlei hotemetoten bewoond. Daarna raakte het opnieuw in verval, maar inmiddels zijn het gebouw, de tuin en zelfs de watertoevoer gerestaureerd. Dat laatste is een knap staaltje: het geheel werkt volledig op waterdruk! Er zijn filmpjes die het uitleggen, maar het zien is indrukwekkend. We genieten van de rust, het groen en een heelijk kopje thee. 

Daarna doen we niet zo heel veel meer. We houden pauze in het hotel, gaan ‘s avonds een hapje eten bij een simpel café een stukje verderop (het ziet er allemaal een beetje groezelig uit, maar het eten is heerlijk) en daarna lopen we nog een klein rondje over het stampvolle plein. Daar zijn, nu het donker is, eindeloos veel etenskraampjes uit het niets opgebouwd en iedereen probeert ons aan tafel te krijgen met soms hilarische kreten. “Heb je al gegeten?! Geloof er niks van, je bent net een stokje” of (na een verhaal van 3 minuten van de man voor hem) “same story, better food”. We liggen in een deuk, maar we slaan toch af. 

Daarna is het klaar. Morgen gaan we terug naar huis. Een lange, saaie reisdag die we achterwege laten. Voor nu kijken we terug op onze vakantie, terwijl op het dakterras een kopje thee drinken. Hoewel we Marrakesh wel heel erg druk vinden, hebben we genoten van dit prachtige, kleurrijke, zonnige, smakelijke land. Karin zei het 13 jaar geleden al: Marokko is een feestje. En dat is het nog steeds!